การเปิด Virtual Bank ธนาคารไร้สาขา เรื่องใหม่สำหรับคนไทย ต่อไปเราจะมี Virtual Bank นะ แล้ว Virtual Bank คืออะไร? การเปิด Virtual Bank ธนาคารไร้สาขา แตกต่างจากธนาคารพาณิชย์อย่างไร คนไทยได้ประโยชน์อย่างไร หลังวันนี้ ธนาคารแห่งประเทศไทย จัดบรีฟเปิดรับฟังความเห็นต่อแนวทางการอนุญาตให้จัดตั้งธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา (Virtual Bank) ในช่วงเช้าวันที่ 12 มกราคม 2566 พร้อมกับการให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับการจัดตั้งธนาคารไร้สาขาในไทย คาดว่าสามารถเริ่มได้ภายในปี 2568
การเปิด Virtual Bank ธนาคารไร้สาขา แตกต่างจากธนาคารพาณิชย์อย่างไร
Virtual Bank คือ เป็นธนาคารที่ไร้สาขา ขับเคลื่อนด้วยยุคดิจิทัลทั้งหมด หลุดกรอบจากธนาคารพาณิชย์รูปแบบดั้งเดิม ต้อง Operate บน Digital ล้วนๆ บริการนี้ให้บริการแบบครบวงจร มากกว่า ธนาคารแบบ non-bank
ทั้งนี้ Virtual Bank ถือว่าเป็นธนาคารเต็มรูปแบบ มีทุนจดทะเบียนประมาณ 5000 ล้านบาท ไม่มีสาขา ไม่มี ATM CDM แต่หาพันธมิตรได้
คนไทยพร้อมก้าวสู่ดิจิทัลแค่ไหน
- สถิติคนไทยใช้ดิจิทัลแบบก้าวกระโดดถึง 18 เท่า
- Mobile Banking โตขึ้นกว่า 3 เท่า คนไทยมีความพร้อมในในการใช้ธุรกรรมการเงินบนโลกดิจิทัล
คาดหวังการมาของ Virtual Bank
- นำเสนอนวัตกรรมการเงินรูปแบบใหม่ครบวงจร
- สร้างประสบการณ์ทางการเงินที่ดีแก่ลูกค้า
- จะกระตุ้นให้สถาบันการเงินตื่นตัว เกิดการแข่งขัน ยกเลิกการเก็บค่าธรรมเนียมรักษาบัญชี
คนไทยได้ประโยชน์จาก Virtual Bank อย่างไรบ้าง
- ไม่ต้องไปสาขาธนาคาร
- มีความยืดหยุ่นกว่าธนาคารรูปแบบเดิม สามารถออกนวัตกรรมทางการเงินรูปแบบใหม่ได้อย่างรวดเร็ว ตามการเปลี่ยนแปลงและความต้องการที่ของผู้บริโภค
- สร้างประสบการณ์การให้บริการทางการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- มีบัญชีเงินฝากแบบไม่มีสมุดคู่ฝาก
- บัญชีเงินฝากจะได้รับดอกเบี้ยสูงกว่าดอกเบี้ยเงินฝากทั่วไปและอาจได้รับดอกเบี้ยเป็นรายวัน
- มี AI ที่ช่วยแนะนำการออม และการใช้จ่ายให้เหมาะกับพฤติกรรมของเจ้าของบัญชี
- เปิดบัญชีได้ง่ายๆ เพียงแค่มีสมาร์ทโฟน
- ให้สินเชื่อโดยผู้กู้ไม่ต้องแสดงหลักฐานรายได้ และมีการอนุมัติสินเชื่ออย่างรวดเร็ว
- มีบริการสำหรับผู้ประกอบการ SMEs รายย่อย เช่น เชื่อมบัญชีเงินฝากกับระบบทำบัญชีออนไลน์ เป็นต้น
ความเสี่ยงที่ไม่อยากเห็น
- คนประกอบรูปแบบการให้บริการ Virtual Bank ที่ไม่ยั่งยืน
- สร้างการแข่งขันแบบไม่เหมาะสมเช่น สินเชื่อ ก่อให้เกิดหนี้มากขึ้น
- ใช้ Virtual Bank เพื่อเอื้อประโยชน์บางอย่าง
ธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา (Virtual Bank) ที่มีความสามารถด้านการใช้เทคโนโลยี การให้บริการลูกค้าผ่านช่องทางออนไลน์ และการใช้ข้อมูลที่หลากหลาย เพื่อเข้ามาพัฒนาบริการทางการเงินรูปแบบใหม่ที่ตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้าแต่ละกลุ่มได้อย่างมีประสิทธิภาพด้วยต้นทุนที่เหมาะสม โดยเฉพาะผู้ใช้บริการรายย่อยและ SMEs ที่เป็นกลุ่ม unserved ให้เข้าถึงบริการทางการเงินอย่างเหมาะสม และกลุ่ม underserved ที่เข้าถึงบริการทางการเงินด้วยช่องทางดิจิทัลบ้างแล้วให้ได้รับบริการทางการเงินอย่างครบวงจรและสะดวกมากขึ้น
รูปแบบการให้บริการ Virtual Bank
ลักษณะสำคัญของ Virtual Bank คือ
(1) ไม่มีจุดให้บริการที่มีสถานที่ตั้งทางกายภาพ เช่น สาขา และตู้ ATM
(2) ให้บริการทางการเงินผ่านช่องทางดิจิทัลตลอดกระบวนการของการให้บริการ เริ่มตั้งแต่การทำความรู้จักลูกค้า (KYC) การรับฝากเงิน ไปจนถึงการให้บริการทางการเงินอื่น ๆ เช่น การให้สินเชื่อ การโอนและชำระเงิน และการลงทุน โดยลูกค้าสามารถใช้บริการ ติดต่อสอบถาม หรือร้องเรียนการให้บริการผ่านช่องทางดิจิทัลที่ Virtual bank จัดเตรียมไว้
ทั้งนี้ Virtual bank มีการรับเงินฝากและได้รับใบอนุญาตให้ประกอบธุรกิจธนาคารพาณิชย์ ซึ่งแตกต่างจากการให้บริการทางการเงินดิจิทัลแบบอื่น ๆ เช่น (1) Peer-to-Peer lending ซึ่งมี Platform ทำหน้าที่เป็นตัวกลางช่วยในการจับคู่ระหว่างผู้กู้และผู้ให้กู้ (2) Crowdfunding ซึ่งมี Platform ทำหน้าที่ตัวกลางช่วยจับคู่ผู้ระดมทุนและนักลงทุน และ (3) Decentralized Finance (DeFi) ซึ่งเป็นการให้บริการทางการเงินโดยไม่ผ่านตัวกลาง
Virtual Bank มีข้อแตกต่างจากธนาคารพาณิชย์อย่างไร
Virtual Bank มีข้อแตกต่างจากธนาคารพาณิชย์ดั้งเดิมในเรื่องของระบบคอมพิวเตอร์หลักที่ใช้บริหารจัดการงานธนาคาร (Core banking system) โดย Core banking system ของธนาคารพาณิชย์ดั้งเดิมส่วนใหญ่ถูกพัฒนาขึ้นจากเทคโนโลยีเก่าที่ขาดความยืดหยุ่นในการเชื่อมต่อกับระบบงานอื่น ๆ หรือไม่สามารถปรับเปลี่ยนเพื่อตอบโจทย์ความต้องการทางธุรกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ (Legacy system)
แม้ว่า ในปัจจุบันธนาคารพาณิชย์ดั้งเดิมหลายแห่งได้ปรับปรุงโครงสร้างระบบงานเพื่อสนับสนุนการให้บริการทางการเงินดิจิทัล แต่ยังคงอยู่ใน 2 รูปแบบหลัก คือ
(1) การให้บริการ Internet/ Mobile banking โดยใช้ Core banking system เดิมควบคู่กับการให้บริการที่สาขาจุดให้บริการ
(2) การให้บริการ Internet/ Mobile banking บน Core banking system ที่พัฒนาขึ้นใหม่ แต่ยังคงใช้โครงสร้างพื้นฐานอื่น ๆ ที่มีอยู่เดิม
การเปิดให้มี Virtual Bank เข้ามาเป็นผู้เล่นใหม่ในระบบสถาบันการเงินไทยนั้นสอดคล้องกับแนวทางของผู้กำกับดูแลในหลายประเทศ เช่น เกาหลีใต้ ฮ่องกง ไต้หวัน สิงคโปร์ มาเลเซีย สหราชอาณาจักร และออสเตรเลีย ที่เปิดให้มีการขออนุญาต Virtual Bank เพื่อสนับสนุนการพัฒนานวัตกรรมและบริการทางการเงินรูปแบบใหม่ที่ตอบโจทย์ผู้ใช้บริการได้ดียิ่งขึ้น และช่วยกระตุ้นการแข่งขัน อีกทั้งผู้กำกับดูแลในหลายประเทศ ยังคาดหวังให้ Virtual Bank ช่วยลดช่องว่างการเข้าถึงบริการทางการเงินแก่กลุ่ม underserved และ unserved ด้วย
คนที่ขอจัดตั้ง Virtual Bank มีคุณสมบัติดังนี้
- แสดงรูปแบบ Business Model ขยายฐานลูกค้าที่เป็นไปได้ ตอบโจทย์ greenline อย่างยั่งยืน
- นำเสนอผลิตภัณฑ์ที่แตกต่าง ตอบโจทย์ลูกค้า
- คนที่ผู้บริหารต้องไม่มีประวัติที่ไม่เสื่อมเสีย
- มีความเชี่ยวชาญด้านดิจิทัล
- ใช้ข้อมูลให้เกิดประโยชน์ ตอบโจทย์ลูกค้า
- ต้องบริหารความเสี่ยงจากการทำธุรกิจนี้
- ต้องมีฐานะการเงินให้แข็งแกร่ง ดำเนินธุรกิจต่อได้
ต้องมีทุนจดทะเบียน 5,000 ล้านบาท
* จากข้อมูลในฮ่องกง เกาหลี มีทุนจดทะเบียนเฉลี่ย ประมาณ 5000 ล้านบาทขึ้นไป การจัดตั้ง Virtual Bank ในไทยกรณีผู้ดูแลเป็นต่างชาติต้องจับมือกับคนไทย เพราะต้องจดทะเบียนในไทย ถือไม่เกิน 25%
เบื้องต้น ธนาคารแห่งประเทศไทย จะพิจารณาให้ไม่เกิน 3 รายก่อน จากนั้นติดตามและประเมินผล อนาคตอาจเปิดเพิ่ม
การดำเนินกิจการของ Virtual Bank ในช่วงระยะเวลา 3–5 ปีแรก (phasing) อยู่ภายใต้เงื่อนไขที่กำหนด โดย ธปท. จะสื่อสารและติดตามการดำเนินธุรกิจของ Virtual Bank อย่างใกล้ชิด ซึ่งหาก ธปท. เห็นว่า Virtual Bank ไม่มีความพร้อมเพียงพอในการให้บริการหรือดำเนินธุรกิจ หรือธุรกรรมที่ Virtual Bank จะดำเนินการหรืออยู่ระหว่างดำเนินการอาจก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อความมั่นคงของ Virtual Bank ระบบการเงิน หรือผู้บริโภคในวงกว้าง ธปท. อาจพิจารณาสั่งการให้แก้ไขหรือกำหนดให้ Virtual Bank ดำเนินการอย่างหนึ่งอย่างใดเพิ่มเติมตามความเหมาะสม
ทั้งนี้ ในกรณีที่ Virtual Bank ผ่านการประเมิน จะสามารถออกจาก phasing เพื่อเข้าสู่การดำเนินธุรกิจอย่างเต็มรูปแบบ (full-functioning) ได้ แต่ในกรณีที่ Virtual Bank ไม่ผ่านการประเมินในช่วง phasing ธปท. อาจพิจารณาให้ Virtual Bank เลิกกิจการและเสนอต่อรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง (รมว. คลัง) พิจารณาเพิกถอนใบอนุญาต Virtual Bank ได้
การกำกับดูแล Virtual Bank
ระบบ IT ของ Virtual Bank ต้องสามารถรองรับการให้บริการอย่างต่อเนื่องโดยไม่หยุดชะงักเป็นระยะเวลานาน โดยมี
ความต่อเนื่องในการให้บริการของระบบ IT
- ระยะเวลาที่ระบบขัดข้อง (downtime) รวมทั้งปีไม่เกิน 8 ชั่วโมง และ
- ระยะเวลากู้คืนระบบ (recovery time) แต่ละครั้งไม่เกิน 2 ชั่วโมง
ประสิทธิภาพในการดูแลผ่านช่องทางดิจิทัล
- Virtual Bank ต้องให้บริการและคุ้มครองดูแลผู้ใช้บริการผ่านช่องทางดิจิทัลอย่างมีประสิทธิภาพ
- Virtual Bank ต้องมีแผนรองรับการดำเนินธุรกิจอย่างต่อเนื่อง (business continuity plan) ที่ระบุขั้นตอนให้ลูกค้าสามารถถอนเงินออกได้เมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน
ธนาคารเปิดไทม์ไลน์การรับสมัคร จัดตั้ง Virtual Bank
เปิดรับสมัครตั้งแต่ช่วงไตรมาสแรกของปี 2566 รับสมัครเป็นระยะเวลา 6 เดือน ยังไม่กำหนดวันเวลาที่ชัด และให้ใบอนุญาตเพียง 3 รายเท่านั้น ทั้งนี้คาดว่าจะเริ่มให้บริการ Virtual Bank ช่วงไตรมาส 2 ปี 2568
อ้างอิง ธนาคารแห่งประเทศไทย cover iT24Hrs
อ่านบทความและข่าวอื่นๆเพิ่มเติมได้ที่ it24hrs.com
การเปิด Virtual Bank ธนาคารไร้สาขา แตกต่างจากธนาคารพาณิชย์อย่างไร คนไทยได้ประโยชน์อย่างไร
อย่าลืมกดติดตามอัพเดตข่าวสาร ทิปเทคนิคดีๆกันนะคะ Please follow us
Youtube it24hrs
Twitter it24hrs
Tiktok it24hrs
facebook it24hrs