Work of the Future … “งานแห่งอนาคต”
โดย พันเอก ดร. เศรษฐพงค์ มะลิสุวรรณ
ปัจจุบันระบบอัตโนมัติได้เข้ามาแทนที่แรงงานมนุษย์รูปแบบเดิมๆ เพิ่มมากขึ้น และจะมีบางอาชีพที่อาจถูกแทนที่ด้วยหุ่นยนต์หรืออาจถูกเปลี่ยนบทบาท อย่างเช่น ผู้บริหารระดับกลาง, พนังงานขายสินค้า, พนักงานธนาคาร, คนงานในโรงงาน, นักข่าว, นักบัญชี และแพทย์
หุ่นยนต์จะเข้ามาเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของมนุษยชาติในอีกไม่กี่ปีนับจากนี้ โดยมีรายงานมากมายเกี่ยวกับการที่หุ่นยนต์จะเข้ามาแทนที่การทำงานของมนุษย์ ซึ่งอาจเป็นผลให้มนุษย์ต้องตกงานในตำแหน่งงานรูปแบบเดิมๆ อย่างเช่น งานวิจัยของ Oxford University ได้คาดการณ์ว่า ในทศวรรษหน้าตำแหน่งงานในสหรัฐอเมริการ้อยละ 47 มีความเสี่ยงที่จะถูกแทนที่ด้วยคอมพิวเตอร์ ประกอบกับรายงานจาก McKinsey Global Institute ในปี 2015 ได้ระบุว่า 45% ของการทำงานสามารถใช้ระบบอัตโนมัติแทนได้ รวมทั้งงานวิเคราะห์ข้อมูลของผู้บริหารระดับสูงก็อาจถูกแทนที่ด้วยคอมพิวเตอร์
รายงานจาก Boston University และ Columbia University รายงานว่างานในอนาคต หุ่นยนต์จะเข้ามาเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของมนุษยชาติในอีกไม่กี่ปีนับจากนี้ อาชีพบางอาชีพ ตำแหน่งงานบางตำแหน่ง ไม่ว่าจะเป็นงานด้านการเงินและธนาคาร งานด้านการจัดการ หรืองานด้านการผลิตที่จะถูกคุกคามโดยหุ่นยนต์ โดยการล่มสลายของอุตสาหกรรมและตำแหน่งงานต่างๆเริ่มมีให้เห็นบ้างแล้ว อย่างเช่นอุตสาหกรรมสื่อสิ่งพิมพ์, โทรทัศน์ และฟิล์มในประเทศสหรัฐอเมริกา
PricewaterhouseCoopers คาดว่าเกือบ 40% ของงานในสหรัฐอเมริกาจะถูกแทนที่โดยหุ่นยนต์ และรวมถึง 30% ของงานในสหราชอาณาจักร 35% ของงานในเยอรมนี และ 21% ของงานในญี่ปุ่น ที่จะถูกแทนที่โดยหุ่นยนต์ โดยธุรกิจในอุตสาหกรรมการเงินมีความเสี่ยงมากกว่าอุตสาหกรรมอื่นๆ ที่ระบบอัตโนมัติจะเข้ามาแทนที่ ซึ่งจะส่งผลกระทบไปทั่วโลก
Citigroup คาดว่า 1 ใน 3 ของตำแหน่งงานในธนาคารจะหายไปภายในปี 2025 ในขณะที่ John Cryan ซีอีโอแห่ง Deutsche Bank คาดว่าครึ่งหนึ่งของตำแหน่งงานในธนาคารจะหายไปในทศวรรษหน้า
จากการคาดการณ์จากสถาบันวิจัยดังกล่าวข้างต้น สามารถวิเคราะห์ได้ว่าตำแหน่งงานที่ภาคการเงินและการธนาคารต้องการมากที่สุดในอีก 5 ปีข้างหน้า คือนักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (Data Scientist) เนื่องจากตำแหน่งนี้จะต้องมาช่วยหาวิธีว่าเมื่อใด ทำไม และจะทำอย่างไร ให้ลูกค้ามาใช้ผลิตภัณฑ์ของธนาคาร โดยการนำสถิติและ Big Data มาใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล นอกจากนี้ ยังมีตำแหน่งงานอื่นที่กำลังเป็นที่ต้องการในภาคส่วนธนาคาร ไม่ว่าจะเป็น Storyteller หรือนักออกแบบประสบการณ์ผู้ใช้ มีหน้าที่ออกแบบประสบการณ์ผู้ใช้ ซึ่งจะต้องทำความเข้าใจว่าผลิตภัณฑ์ใดที่ลูกค้าต้องการ, นักจิตวิทยาทางพฤติกรรม (Behavioral Psychologist) ต้องพยายามทำความเข้าใจลูกค้าและหาผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับธนาคารสำหรับลูกค้า, Algorithmic Risk Scientist เนืองจากการพัฒนาของเทคโนโลยี ทำให้ธนาคารต้องประเมินความเสี่ยงโดยใช้สูตรทางคณิตศาสตร์ที่ซับซ้อนยิ่งขึ้น แต่จะต้องทำแบบ real time โดยใช้ข้อมูลในการทำความเข้าใจความเสี่ยงต่างๆ และ Community Advocacy Builder ซึ่งจะมีหน้าที่ในการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับลูกค้า เพราะในปัจจุบันผลิตภัณฑ์ของธนาคารมีความใกล้ชิดกับชีวิตประจำวันของมนุษย์มากขึ้น
เป็นที่ชัดเจนแล้วว่า เราอยู่ในยุคแห่งการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและรุนแรง นวัตกรรมได้เกิดขึ้นทุกหนแห่ง บริษัทต่างๆต้องการที่จะตอบสนองได้อย่างรวดเร็ว ดังนั้นจึงต้องมีหน่วยธุรกิจภายในที่มีหน้าที่ทำลายทฤษฎีของรูปแบบธุรกิจแบบดั้งเดิม เพื่อทำให้ธุรกิจสามารถหาจุดอ่อนของตัวเองได้ ก่อนที่จะให้คนภายนอกค้นพบ ดังนั้นจึงจำเป็นที่บริษัทจะต้องมีส่วนงานที่เรียกว่า Cannibalisation Unit
จึงทำให้เกิดอาชีพหนึ่งที่น่าสนใจ นั่นคือ Chief Cannibal Officer ซึ่งมีภารกิจในการทำลายธุรกิจ โดยจะให้ความสำคัญในการพิจารณาทุกส่วนของบริษัทและดูว่าจะสามารถทำลายได้หรือไม่ โดยอาจจะใช้เทคโนโลยีใหม่ โครงสร้างใหม่ การคิดใหม่ และรูปแบบธุรกิจใหม่ โดยเป้าหมายของผู้ทำลาย (Cannibals) คือการรื้อรูปแบบเก่าๆในองค์กร และท้าทายต่อความคิดใหม่ๆ ซึ่งบทบาทนี้มีความสำคัญเนื่องจากธุรกิจส่วนใหญ่มักไม่ชอบการเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะในบางธุรกิจจะสามารถรับมือได้กับการเปลี่ยนแปลงเล็กๆ น้อยๆ เท่านั้น เมื่อมีการแข่งขันใหม่เกิดขึ้นจะไม่สามารถทำการเปลี่ยนแปลงเพื่อเข้าสู่การแข่งขันนั้นได้ เพราะมีอุปสรรคต่างๆขวางกั้นไว้ อย่างเช่นที่ธุรกิจธนาคารและธุรกิจยากำลังเผชิญอยู่
การคาดการณ์ว่าแพทย์จะถูกแทนที่ด้วยหุ่นยนต์ เนื่องจากหุ่นยนต์จะไม่มีความผิดพลาดในการวินิจฉัยโรคเลย ในขณะที่อาจมีบ้างที่แพทย์วินิจฉัยโรคผิดพลาด นอกจากนี้ยังมีอาชีพนักกฎหมาย ที่อาจได้รับผลกระทบด้วย เนื่องจากปัญญาประดิษฐ์ (AI) จะเข้ามาเปลี่ยนอุตสาหกรรมในวงการกฎหมายและทำให้เป็นรูปแบบดิจิทัล ทำให้เราไม่จำเป็นต้องมีทนายความอีกต่อไป (แต่คงจะต้องใช้เวลากว่าทศวรรษ)
รายงานของ Bloomberg ในเดือนกุมภาพันธ์ 2017 ได้ระบุว่า JPMorgan ได้พัฒนาซอฟต์แวร์ที่สามารถประมวลผลได้โดยใช้เวลาเพียงไม่กี่วินาที ในขณะที่ก่อนหน้านี้ทนายความจะต้องใช้เวลานานถึง 360,000 ชั่วโมง นอกจากนี้การดำเนินการ โดย Contract Intelligence หรือ COIN ที่เป็นโปรแกรมการเรียนรู้ของเครื่องจักร (Machine Learning) ในการตีความสัญญาเงินกู้ ซึ่งซอฟต์แวร์ดังกล่าวทำการพิจารณาเอกสารโดยใช้เวลาไม่กี่วินาทีเท่านั้น โดยมีความผิดพลาดน้อยมากและสามารถทำงานได้โดยไม่ต้องการวันหยุด ซึ่ง COIN ช่วยให้ JPMorgan ลดความผิดพลาดที่เกิดจากมนุษย์ได้ โดยมีสัญญาที่ต้องพิจารณามากถึง 12,000 ฉบับต่อปี
แล้วเมื่อเครื่องจักรเข้ามาแทนที่ แล้วอะไรจะเกิดขึ้นกับมนุษย์???…
หากมนุษย์ต้องเปลี่ยนรูปแบบการทำงานเป็นอีกรูปแบบหนึ่ง วิถีชีวิตมีการเปลี่ยนแปลง อาชีพก็เปลี่ยนไป นั่นคือเรากำลังจะเปลี่ยนเข้าสู่โลกแห่งเทคโนโลยีการบริการ เทคโนโลยีที่จะทำให้ชีวิตเราง่ายขึ้น มีความชาญฉลาดมากขึ้น และมีความมั่นใจยิ่งขึ้น แต่ในทางกลับกัน มนุษย์จะต้องสร้างเทคโนโลยีที่ทำให้ชีวิตเราง่ายขึ้น มีความชาญฉลาดมากขึ้น และมีความมั่นใจยิ่งขึ้นด้วย
ความชัดเจนที่ว่าอาชีพต่างๆ กำลังเปลี่ยนแปลงไปอันเนื่องมาจากระบบอัตโนมัติและหุ่นยนต์ แต่อย่างไรก็ดี ก็อาจจะยังคงมีตำแหน่งงานให้มนุษย์ทำอยู่ แต่เป็นตำแหน่งงานที่เปลี่ยนไปจากเดิมและเป็นงานใหม่ๆ ซึ่งความแตกต่างเดียวที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ก็คือเราจะมีคน 2 ประเภท ได้แก่ คนที่เป็นเจ้าของหุ่นยนต์และคนที่ทำงานเพื่อหุ่นยนต์
แรงงานที่ไม่มีทักษะจะมีงานในลักษณะให้บริการหุ่นยนต์และเครื่องจักร ส่วนแรงงานที่มีทักษะจะสร้างบริการที่น่าทึ่งด้วยหุ่นยนต์และเครื่องจักร และเครื่องจักรจะค่อยๆ ดำเนินการได้เองด้วยตัวมันเอง เพียงเพราะเครื่องจักรสามารถเรียนรู้และจัดการตัวมันเองได้ แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าเครื่องจักรจะไม่มีวันชำรุดเสียหาย เช่นเดียวกันเครื่องจักรมีปัญญาประดิษฐ์ ก็ไม่ได้หมายความว่าจะไม่ต้องการปัญญาที่แท้จริงเพื่อสร้างให้เกิดเทคโนโลยีที่พลิกโฉมต่อไป
ดังนั้นความคิดของเราที่มีต่อเครื่องจักรและระบบอัตโนมัติมักจะมองในแง่ลบเกินไป ซึ่งเครื่องจักรและระบบอัตโนมัติมักจะสร้างอุตสาหกรรมใหม่ อาชีพใหม่ และโอกาสใหม่ๆ ตัวอย่างเช่น สาขาต่างๆของธนาคารที่ต้องปิดตัวลง และพนักงานธนาคารที่มีหน้าที่รับฝากถอนเงินไม่มีความจำเป็นอีกต่อไปแล้วในยุคของระบบอัตโนมัติ ซึ่งพนักงานธนาคารอาจจะเปลี่ยนหน้าที่ไปสนับสนุนการทำงานเพื่อรองรับระบบดิจิทัล หรืออาจใช้สื่อสังคมออนไลน์ในการสร้างความสัมพันธ์ทางดิจิทัลกับลูกค้า ซึ่งแน่นอนว่าพนักงานที่มีความกระตือรือร้น มีส่วนร่วม และมีความเห็นอกเห็นใจกันจะสามารถแบ่งปันความกระตือรือร้น ความมีส่วนร่วมและความเห็นอกเห็นใจกันได้ง่ายโดยการคุยกันผ่านสื่อสังคมออนไลน์ได้ ดังนั้นอะไรคืองานที่เหมาะกับกับธุรกิจธนาคารในอนาคต มนุษย์จะสร้างความแตกต่างได้อย่างไร…นั้นคือประเด็น
“Third machine age” จะสร้างช่องว่างระหว่างคนรวยและคนจน โดยจากรายงานของ Commonwealth Scientific and Industrial Research Organization (CSIRO) หน่วยงานของรัฐบาลประเทศออสเตรเลีย ได้ระบุถึงแรงผลักดัน 10 ประการที่จะเปลี่ยนรูปแบบการทำงาน ซึ่งได้แก่
– ความสำคัญของการศึกษาและการฝึกอบรม
– ความต้องการขีดความสามารถใหม่ๆ สำหรับตำแหน่งงานใหม่ๆ ในอนาคต
– ความต้องการทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล
– ให้ความสำคัญกับวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมและคณิตศาสตร์มากขึ้น (ในขณะที่มีผู้สนใจเรียนลดลง)
– ความถนัดและกระบวนการทางความคิดในการจัดการกับตลาดแรงงานที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา
– ท้าทายต่อการรับรู้และบรรทัดฐานของประเภทของงาน
– ปรับปรุงการมีส่วนร่วมของแรงงานในกลุ่มที่ด้อยโอกาส
– มีความต้องการที่จะลดรูปแบบการเกษียณอายุแบบเดิม
– รูปแบบใหม่สำหรับการพยากรณ์ความต้องการในการเปลี่ยนงาน
– ปรับปรุงความเข้าใจในเศรษฐกิจแบบ peer-to-peer และฟรีแลนซ์
นอกจากนี้ World Economic Forum ได้รายงานเรื่อง งานในอนาคต โดยมีการคาดการณ์ถึงทักษะต่างๆ ที่จำเป็นเพื่ออยู่รอดในรูปแบบการทำงานใหม่ กล่าวคือ ตั้งแต่ปี 2015 แรงงานมนุษย์ต้องการทักษะที่จำเป็น ได้แก่ การแก้ปัญหาที่ซับซ้อน, การทำงานร่วมกับผู้อื่น, การจัดการทรัพยากรมนุษย์, การคิดเชิงวิพากษ์, การต่อรอง, การควบคุมคุณภาพ, การเน้นการให้บริการ, การตัดสินใจ, การฟัง และความคิดสร้างสรรค์ ส่วนในปี 2020 นั้น แรงงานมนุษย์จะต้องการทักษะที่จำเป็น ได้แก่ การแก้ปัญหาที่ซับซ้อน, การคิดเชิงวิพากษ์, ความคิดสร้างสรรค์, การจัดการทรัพยากรมนุษย์, การทำงานร่วมกับผู้อื่น, ความฉลาดทางอารมณ์, การตัดสินใจ, การเน้นการให้บริการ, การต่อรอง และความยืดหยุ่นทางปัญญา
– 3 มิถุนายน 2561 –
ผู้เขียน : พ.อ.ดร.เศรษฐพงค์ มะลิสุวรรณ [กรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.)]
ประวัติ : www.xn--42cf0a8cxa3ai5ple.com/?p=165
Credit : www3.weforum.org / www.เศรษฐพงค์.com