กรณีศึกษาการประมูลคลื่นความถี่ ในประเทศต่างๆ
โดย พันเอก ดร. เศรษฐพงค์ มะลิสุวรรณ ประธานกรรมการกิจการโทรคมนาคม
สาธารณรัฐเช็ก – องค์กรกำกับดูแลของสาธารณรัฐเช็ก ตัดสินใจยกเลิกการประมูล เนื่องจากราคาประมูลพุ่งสูงถึง 1,030 ล้านเหรียญสหรัฐ จากที่คาดว่าจะมีรายได้จากการประมูลเพียง 377 ล้านเหรียญสหรัฐ
ประเทศอินเดีย – ในเดือนพฤศจิกายน 2012 ได้มีการจัดสรรคลื่นความถี่ 2G แต่เนื่องจากมีการตั้งราคาตั้งต้นการประมูลสูงเกินไป โดยเฉพาะคลื่น 1800 MHz ในบางบล็อคความถี่ ไม่มีผู้เข้าร่วมประมูล และรายได้จากการประมูลต่ำกว่าที่คาดไว้มาก และในปี 2013 ถึงแม้จะมีการลดราคาเริ่มต้นการประมูลลงจากปี 2012 โดยคลื่น 1800MHz มีการลดราคาลง 30% และคลื่น 800 MHz ลดราคาลง 50% ซึ่งถึงแม้จะมีการลดราคาลงแต่คลื่น 1800MHz บางบล๊อคก็ยังไม่มีผู้เข้าร่วมประมูล ส่วนคลื่น 800MHz มีผู้สนใจเข้าร่วมการประมูลเพียงรายเดียวเท่านั้น
ออสเตรเลีย – การประมูลคลื่นความถี่ 4G ย่าน 700 MHz ในเดือนเมษายน 2013 โดยก่อนเริ่มต้นการประมูล Vodafone ผู้ให้บริการอันดับสาม ประท้วงไม่เข้าร่วมการประมูล เนื่องจากไม่เห็นด้วยกับราคาตั้งต้นการประมูล ส่วน Optus ผู้ให้บริการอันดับสองเข้ามาขอรับการจัดสรรความถี่เพียงครึ่งเดียวของ Telstra ผู้ให้บริการอันดันหนึ่ง เนื่องจากไม่เห็นด้วยกับการตั้งราคาตั้งต้นการประมูลที่สูงเกินไป ทำให้คลื่นความถี่เหลือหนึ่งในสาม (2×15 MHz) ที่ไม่สามารถจัดสรรออกไปได้
สิงคโปร์ – พยายามหาผู้ประมูลรายที่ 4 เข้าตลาด แต่ไม่สำเร็จ ดังนั้น IDA จึงได้ยกเลิกการประมูลและให้ผู้ประกอบการทั้ง 3 ราย ได้แก่ Singtel, M1 และ Starhub ได้รับการจัดสรรในราคาขั้นต่ำในการอนุญาตใช้คลื่นความถี่ (Reserve Price) ที่มูลค่า 20 ล้านเหรียญสิงคโปร์ (ประมาณ 500 ล้านบาท)
เกาหลีใต้ – ในปี 2011 มีการตั้งกำแพงไม่ให้ผู้ให้บริการรายหลักสองรายเข้ามาประมูลในคลื่น 2100 MHz เพื่อให้เกิดความน่าสนใจสำหรับผู้ให้บริการรายใหม่ ดังนั้น LG Uplus เป็นเพียงรายเดียวที่เข้าร่วมประมูลคลื่น 2100 MHz และชนะการประมูลในราคาขั้นต่ำที่ทาง KCC ได้ตั้งไว้ที่ 4.45 แสนล้านวอน
ประเทศนอร์เวย์ – มีการประมูลคลื่นความถี่ย่าน 2.1GHz เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555 โดยมีผู้เข้าร่วมประมูลสามราย โดยหนึ่งในสามรายเป็นผู้ได้รับการจัดสรรความถี่ไว้แล้ว 15MHz ในอดีต โดยการประมูลกำหนดให้แต่ละรายจะมีความถี่ในครอบครองได้ไม่เกิน 20MHz ซึ่งการประมูลได้จบลงในรอบเดียวและทุกรายได้รับการจัดสรรความถี่ตามที่ต้องการในราคาขั้นต่ำในการอนุญาตใช้คลื่นความถี่ หรือ 5 ล้านโครนเนอร์นอร์เวย์ ต่อ 1 บล็อกความถี่
บังกลาเทศ – หน่วยงานกำกับดูแลของบังกลาเทศ The Bangladesh Telecommunication Regulatory Commission (BTRC) จัดประมูลคลื่นความถี่ย่าน 2.1 GHz ในปี 2013 ทั้งหมด 50 MHz โดยมีการจัดสรรคลื่นความถี่ดังกล่าวให้แก่ผู้ประกอบการของรัฐจำนวน 10 MHz อีก 40 MHz จัดสรรให้แก่ผู้ประกอบการเอกชน แต่ปรากฏว่าสามารถประมูลคลื่นความถี่ออกไปได้เพียง 25 MHz คงเหลือคลื่นความถี่อีกจำนวน 15 MHz โดยไม่มีผู้ประกอบการรายใดสนใจจะประมูลต่อ โดยบริษัท Teletalk ผู้ประกอบการโทรศัพท์เคลื่อนที่ของรัฐ ได้รับคลื่นความถี่จำนวน 10 MHz คิดเป็นมูลค่า 210 ล้านเหรียญสหรัฐ บริษัท Grameenphone ซึ่งเป็นผู้ประกอบการโทรศัพท์เคลื่อนที่รายใหญ่ที่สุดในประเทศ ได้ประมูลคลื่นความถี่ย่าน 2.1 GHz ไปจำนวน 10 MHz คิดเป็นเงินมูลค่า 210 ล้านเหรียญสหรัฐ บริษัท Robi, Banglalink และ Airtel แต่ละรายประมูลคลื่นความถี่ได้รายละ 5 MHz คิดเป็นมูลค่า 105 ล้านเหรียญสหรัฐ รวมคลื่นความถี่ที่จัดสรรได้ทั้งสิ้น 35 MHz คิดเป็นมูลค่ารวมทั้งสิ้น 735 ล้านเหรียญสหรัฐ ส่วนบริษัท CityCell ซึ่งเป็นผู้ประกอบการรายเก่าแก่ที่สุด ไม่ได้เข้าประมูลคลื่นความถี่ดังกล่าว เนื่องจากบริษัทไม่สามารถจัดหาเงินลงทุนได้
- หมายเหตุ พรบ. องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ของไทย (กสทช.) ไม่สามารถแยกผู้ประกอบการของรัฐและเอกชนได้ เพราะ พรบ. ไทย ให้ถือว่าเป็นผู้ประกอบกิจการโทรคมนาคมที่เท่าเทียมกัน.>> Reference http://www.totaltele.com/view.aspx?ID=483168 , https://www.abiresearch.com/blogs/bangladesh-enters-3g4g-era/
บาห์เรน – ยกเลิกการประมูลคลื่นความถี่ LTE โดยใช้วิธีจัดสรรคลื่นความถี่ให้กับผู้ให้บริการรายเดิมในอุตสาหกรรมโทรคมนาคมทั้ง 3 รายแทน (Bahrain Telecommunications Co. (Batelco), Kuwait’s Zain และ Viva Bahrain)
จาเมกา – จัดประมูลคลื่นความถี่ย่าน 700MHz เมื่อเดือนตุลาคม 2013 แต่การประมูลคลื่นความถี่ได้ถูกล้มเลิกไป เนื่องจากไม่มีผู้เสนอราคาแม้แต่รายเดียว ซึ่งถือเป็นความล้มเหลวของการประมูล
เดนมาร์ก – ประมูลคลื่นความถี่ย่าน 800MHz ผู้ชนะประมูลมีเพียง 2 รายเท่านั้น จากผู้เข้าประมูลทั้งสิ้น 3 ราย โดยบริษัท Hi2G นั้นแพ้การประมูล
โรมาเนีย – ประมูลคลื่นความถี่ย่าน 800MHz ได้ผู้ชนะการประมูล 3 ราย โดยเหลือคลื่นความถี่อีกจำนวน 2x5MHz ที่ไม่สามารถประมูลออกไปได้
ฝรั่งเศส – หน่วยงานกำกับดูแลของฝรั่งเศส มีการจัดสรรคลื่นความถี่ย่าน 2.1 GHz จำนวน 4 ใบอนุญาต ด้วยวิธี Beauty contest แต่มีการกำหนดราคาใบอนุญาตในมูลค่าที่สูงถึง 4.7 พันล้านเหรียญสหรัฐต่อใบอนุญาต โดยใบอนุญาตมีอายุ 15 ปี สาเหตุที่หน่วยงานกำกับดูแลของฝรั่งเศส ตัดสินใจไม่ใช้การจัดสรรคลื่นความถี่ด้วยวิธีการประมูล แต่ใช้วิธี Beauty Contest (ผู้ขอรับการจัดสรรแข่งกันเสนอผลประโยชน์ให้รัฐและทำตามเงื่อนไขรัฐที่กำหนดไว้) แทน เนื่องจากฝรั่งเศสคิดว่าการใช้วิธี Beauty Contest จะสามารถป้องกันไม่ให้ราคาใบอนุญาตสูงมากเกินไป จากการเสนอราคาของผู้ประกอบการรายใหญ่ในตลาด จนไม่สามารถควบคุมราคาได้ และการแข่งขันเพื่อสู้ราคากันนั้นจะไม่ส่งผลดีต่อการเติบโตของธุรกิจในอุตสาหกรรมโทรคมนาคม นอกจากนี้การใช้วิธี beauty contest ยังเปิดโอกาสให้แก่ผู้ประกอบการรายใหม่ได้มากกว่าวิธีการประมูลที่ราคาคลื่นความถี่ไม่มีความแน่นอนอีกด้วย แต่อย่างไรก็ตามการที่หน่วยงานกำกับดูแลของฝรั่งเศสได้กำหนดราคาคลื่นความถี่ไว้สูงก็เป็นอุปสรรคในการเข้าสู่ตลาดของผู้ประกอบการรายใหม่ได้เช่นกัน และยังเป็นการเพิ่มต้นทุน ซึ่งอาจส่งผลต่อผู้บริโภคได้ในที่สุด ท้ายที่สุดท้ายแล้ว ฝรั่งเศสสามารถจัดสรรใบอนุญาตได้เพียงแค่ 2 ใบเท่านั้น ให้แก่ Orange และ SFR ในปี 2001 นอกจากนี้ประธานบอร์ดของ France Telecom ยังได้ออกมาเตือนแล้วว่ามูลค่าใบอนุญาตและค่าธรรมเนียมใบอนุญาตนั้นสูงเกินไป จะส่งผลต่อการประกอบการของบริษัทได้ ต่อมาหน่วยงานกำกับดูแลของฝรั่งเศสจึงได้มีการปรับปรุงเงื่อนไขและค่าธรรมเนียมใบอนุญาตใหม่ จนสามารถจัดสรรใบอนุญาตให้แก่ Bouygues ได้เพิ่มอีกเพียงรายเดียวในเดือนกันยายน 2002 โดยใช้วิธี Beauty contest เช่นกัน คงเหลือใบอนุญาตคลื่นความถี่ย่าน 2.1 GHz ที่ไม่สามารถจัดสรรได้อีก 1 ใบ ในช่วงกลางปี 2003 ถึงต้นปี 2004 หน่วยงานกำกับดูแลของฝรั่งเศสมีการประชุมหารือเรื่องการนำคลื่นความถี่ GSM ย่าน 900 MHz และ 1800 MHz มาจัดสรรใหม่ เนื่องจากใบอนุญาตของ Orange และ SFR กำลังจะสิ้นสุดลงในเดือนมีนาคม 2006 และใบอนุญาตของ Bouygues กำลังจะสิ้นสุดลงในเดือนธันวาคม 2009 โดยตัดสินใจจัดสรรใบอนุญาตคลื่นความถี่ ย่าน 900 MHz และ 1800 MHz ให้กับผู้ประกอบการรายเดิม ในปี 2009 สามารถจัดสรรใบอนุญาตคลื่นความถี่ย่าน 2.1 GHz ใบสุดท้ายที่เหลือ ให้แก่ Free Mobile และออกใบอนุญาตให้แก่ Free Mobile ในเดือนมกราคม 2010 หมายเหตุ กฎหมายของประเทศไทย การจัดสรรคลื่นความถี่จะต้องทำด้วยวิธีการประมูลเท่านั้น
Reference
- Kenneth Neil Cukier, France’s 3G Beauty Contest Looks Ugly All Around, REDHERRING.COM, June 8, 2000.
- Kevin J. Delaney, Wireless Auction Leaves France Up in Air; Government Faces Dilemma: Cut Deficits or Keep Constituents Happy, WALL ST. J. EUR., May 12, 2000.
- http://www.arcep.fr/index.php?id=8571
- UMTS Licenses Too Expensive, Says France Telecom Boss, TECH EUR., June 29, 2000.