ผู้ที่ไม่เคยมีคอมพิวเตอร์ที่บ้านหรือไม่มีเครื่องส่วนตัว หรือกรณีเราไม่ได้เอา Notebook ของเราเองมา ในโอกาสบางครั้งก็จำเป็นต้องใช้คอมพิวเตอร์สาธารณะ ตามร้านอินเทอร์เน็ตคาเฟ่ ซึ่งไม่ใช่คอมส่วนตัวของเรา ด้วยทั้งตัวเครื่อง สเปก หน้าตารูปแบบการใช้งานก็ต่างจากเครื่องของเรา ซึ่งเราอาจใช้งานคอมที่ร้านไม่ถนัด แต่ก็ไม่ใช่สิ่งน่ากลัวเท่าปัญหาความมั่นคงและเรื่องความเป็นส่วนตัว
เพราะการใช้งานคอมพิวเตอร์สาธารณะ มีความมั่นคงปลอดภัยต่ำ เพราะเราไม่รู้ได้ว่า ภายในคอมสาธารณะที่เรากำลังใช้อยู่นี้ มีผู้ไม่หวังดีติดตั้งโปรแกรมอันตรายเพื่อดักรับข้อมูลหรือไม่ การเชื่อมต่อปลอดภัยแค่ไหน ยิ่งบางครั้งเราจำเป็นต้องการเข้าถึงไฟล์สำคัญ เช่นอีเมล ไฟล์งานเอกสาร
ภัยอันตรายที่อาจเกิดขึ้น จากการใช้คอมพิวเตอร์สาธารณะ
คือฮาร์ดแวร์หรือซอฟต์แวร์ที่บันทึกดักการกดปุ่มของคีย์บอร์ด ทำให้ผู้ไม่หวังดี สามารถรู้ได้ว่าผู้ใช้งานคอมพิมพ์ข้อความอะไรลงไปบ้าง นั่นหมายความว่าหากมีการติดตั้ง keylogger ในเครื่องคอมสาธารณะ ผู้ไม่หวังดีก็สามารถขโมยข้อมูลสำคัญอย่าง username และ password ไป
Spyware
เป็นซอฟต์แวร์เพื่อขโมยข้อมูลผู้ใช้ เช่นแอบถ่ายหน้าจอ แอบบันทึกเสียง ขโมยข้อมูลการใช้งานอินเทอร์ฺเน็ต ซึ่ง spyware อาจมาในรูปแบบแอบติดตั้งเข้ามาในเครื่อง โดยที่เราไม่ได้ตั้งใจ เนื่องจากโปรแกรมแจกฟรีมีผู้พัฒนาบางรายใส่ spyware เพื่อเก็บข้อมูลพฤติกรรมของผู้ใช้เพื่อนำเสนอต่างๆเช่น โฆษณาเป็นต้น
Sholder Surfing
คอมบางเครื่องอาจไม่มีโปรแกรมอันตรายแฝงอยู่ แต่มีการจัดวางไว้ในที่ที่คนสามารถเดินผ่านและมองเห็นสิ่งที่อยู่บนจอได้ง่าย ทำให้การยืนอยู่ด้านหลังเพื่อแอบมองรหัสผ่านนั้นทำได้ง่ายดาย รวมถึงแอบมองจากสิ่งที่ปรากฎบนหน้าจอจากระยะไกลนั้นก็อาจทำง่ายเช่นกัน
Sniffer
คือการดักรับข้อมูลผ่านทางเครือข่าย โดย Hacker อาจขโมยข้อมูลสำคัญไปได้ หากเราเข้าเว็บไซต์ที่เชื่อมต่อแบบ http ซึ่ง ไม่มีเข้ารหัสลับในการรับส่ง
ข้อแนะนำในการใช้งานคอมพิวเตอร์สาธารณะ
- หากจำเป็นต้องไปร้านเน็ต ให้เลือกเครื่องที่ไม่มีคนเดินผ่านไปมา เพื่อป้องกัน Shoulder Surfing เป็นไปได้ก็ไม่ควรเลือกเครื่องที่วางอยู่ในตำแหน่งสะท้อนแสงจากหน้าจอได้
- ตรวจสอบว่ามีการใช้ Keylogger ที่เครื่องคอมสาธารณะหรือไม่ โดยสังเกตที่สายต่อระหว่างคีย์บอร์ด กับช่องเสียบอยู่ด้านหลังคอม หากพบอุปกรณ์แปลกๆเสียบอยู่ อาจเป็นไปได้ว่าเป็น Keylogger ซึ่งไม่ควรใช้เครื่องนั้น
- ตรวจเช็ค keylogger และ spyware ด้วยซอฟต์แวร์ Antivirus
- หากต้องการพิมพ์อะไรที่คอมสาธารณะ แนะนำให้ใช้ On-Screen Keyboard ในการกรอก username และ password ผ่านทางหน้าเว็บไซต์ เพราะ keylogger จะไม่สามารถดักจับข้อมูลที่พิมพ์ด้วย on-screen Keyboard ได้
- ใช้งานเบราว์เซอร์แบบ Private Browsing เข้าชมแบบไม่ระบุตัวตน (เบราว์เซอร์ที่แนะนำคือ firefox , chrome , opera , safari )
- การเข้าชมเว็บที่มี https ช่วยป้องกันไม่ให้ผู้ไม่หวังดีแกะรอยข้อมูลสำคัญ
- ไม่ควรเซฟงานบนเครื่องสาธารณะ ควรเซฟงานบน flashdrive ของเรา
- หากคุณใช้อีเมล , ธนาคารออนไลน์ , Social Network สิ่งสำคัญคือ ต้องทำการ Logout ป้องกันการสวมรอยเข้าใช้งาน
- เมื่อใช้งานคอมสาธารณะเสร็จ logout เว็บแล้ว แนะนำรีสตาร์ทเครื่องหลังใช้งาน เนื่องจากมีการเก็บข้อมูลใน RAM เพื่อใช้ในการประมวลผล ซึ่งหากเครื่องนั้น RAM น้อย เครื่องก็จะเอาข้อมูลส่วนเกินมาเก็บไว้ที่ฮาร์ดดิสก์ ซึ่งเรียกว่า Visual Memory , Pagefile , Swap ซึ่งแม้ shutdown ปิดเครื่องไป ก็อาจมีข้อมูลสำคัญอยู่ใน RAM หรือใน Visual Memory ดังนั้นการ Restart เครื่องคอมสาธารณะ จะกลายเป็นการเคลียข้อมูลส่วน ซึ่งช่วยเราได้เยอะเลยทีเดียว
หากทำตามวิธีนี้ ก็จะใช้งานคอมพิวเตอร์สาธารณะอย่างปลอดภัยขึ้น แต่ช่วยได้ระดับนึงเท่านั้น เราควรใช้งานคอมอย่างระมัดระวังด้วย
ข้อมูลจาก หนังสือ ฉลาดรู้เน็ต ตอน Internet of Things (IoT) โดย สพธอ.