เนื่องในวโรกาสมหามงคลที่ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมายุ ๕ รอบ ๒ เมษายน ๒๕๕๘ สวทช. จึงได้จัดงานสัมมนาและนิทรรศการ “๖๐ พรรษา รัตนราชสุดา วิทยาปริทรรศน์” เมื่อ ๒๙ มีนาคม – ๒เมษายน ๒๕๕๘ เพื่อเทิดพระเกียรติและเผยแพร่พระเกียรติคุณ ตลอดจนแสดงโครงการไอทีตามพระราชดำริมากว่า ๑๙ ปี
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจมากมายที่นำเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในการพัฒนาประเทศด้านต่าง ๆ ทำให้วารสารอินโฟแชร์ ของยูเนสโก ตีพิมพ์บทความเฉลิมพระเกียรติ และถวายพระสมัญญาว่า “เจ้าฟ้าไอที”
“โครงการเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริ” เริ่มดำเนินงานมาตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๓๙ จนถึงปัจจุบัน โดยแต่ละโครงการมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการใช้ไอที ในการเพิ่มคุณภาพชีวิตและพัฒนาผู้ด้อยโอกาส โดยมีกลุ่มเป้าหมายของโครงการฯคือ กลุ่มผู้ด้อยโอกาส เช่น เด็กนักเรียนในชนบทห่างไกล ผู้พิการ เด็กเจ็บป่วยเรื้อรังในโรงพยาบาล ผู้ต้องขัง และเด็กและเยาวชนในสถานพินิจคุ้มครองเด็กและเยาวชน
โครงการเพื่อการพัฒนาผู้ด้อยโอกาสด้วยไอที มี ๔ โครงการหลัก คือ
- โครงการเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อพัฒนาผู้พิการ โดยพระองค์พระราชทานอุปกรณ์เทคโนโลยีที่เหมาะสมไปช่วยเหลือผู้พิการ เช่น อุปกรณ์ช่วยเหลือเด็กออทิสติกที่ไม่สามารถพูดได้ เพื่อฟื้นฟูสมรรถภาพ และให้ผู้พิการมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น นอกจากนี้ยังมีโครงการเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาสำหรับคนพิการในโรงเรียน ตลอดจนส่งเสริมและสนับสนุนให้คนตาบอดให้สามารถเข้าเรียนในสาขาวิทยาศาสตร์ได้
- โครงการเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อเด็กป่วยในโรงพยาบาล เนื่องจากเด็กที่ป่วยเรื้อรัง จะไม่สามารถไปเรียนได้เหมือนเด็กปกติทั่วไป ทำให้ต้องขาดเรียน โดยพระองค์พระราชทานห้องเรียนคอมพิวเตอร์สำหรับเด็กป่วยในโรงพยาบาล ปัจจุบันมีโรงพยาบาลที่เข้าร่วมโครงการ ๒๖ แห่ง มีครูในโรงพยาบาลที่ดูแลและสอนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ให้กับเด็กป่วยอย่างใกล้ชิด รวมทั้งมีการเรียนผ่านคอมพิวเตอร์หรือ EDLTV ซึ่งทำให้เด็ก สามารถเรียนต่อได้โดยไม่ต้องขาดเรียนเป็นเวลานาน
- โครงการด้านเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อพัฒนาผู้ต้องขัง เริ่มต้นในปี ๒๕๔๐ โดยจัดอบรมความรู้คอมพิวเตอร์ ให้แก่ผู้ต้องขังในเรือนจำ ๔ แห่ง โดยแต่ละแห่งได้รับพระราชทานคอมพิวเตอร์ และเครื่องพิมพ์ จนปัจจุบันได้ขยายห้องเรียนคอมพิวเตอร์ไปยังเรือนจำกว่า ๖๐๐ แห่ง ทำให้ผู้ต้องขังได้รับความรู้เรื่องคอมพิวเตอร์ และเมื่อหลังจากพ้นโทษสามารถนำความรู้เรื่องไอทีมาประกอบอาชีพ และมาใช้ทำประโยชน์ต่อสังคมได้ เช่นทำหนังสือเสียงให้คนตาบอด กับปฏิบัติงาน Callcenter เป็นต้น
- โครงการด้านเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อพัฒนา เด็กและเยาวชนในสถานพินิจ โดยจัดการเรียนการสอนด้านคอมพิวเตอร์หลักสูตรระยะสั้น ให้เด็กและเยาวชนได้รับความรู้และทักษะการใช้ไอทีในการ การตัดต่อ สร้างแอนิเมชั่น หนังสือ สิ่งพิมพ์
โดยพระองค์ทรงเล็งเห็นว่า กลุ่มวัยรุ่น สามารถเรียนรู้เทคโนโลยีได้ไว การเรียนคอมพิวเตอร์จะทำให้เยาวชนสามารถนำความรู้ไปประกอบอาชีพได้เมื่อพ้นโทษ
นี่เป็นเพียงแค่ส่วนหนึ่ง จากโครงการมากมายของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี ที่พระราชทานแนวพระราชดำริ แนวทางการดำเนินงาน ส่งเสริมด้านไอที และทรงติดตามงานโครงการอย่างใกล้ชิดและต่อเนื่องสม่ำเสมอ จนทุกโครงการเกิดขึ้นและผลดำเนินงานอย่างเป็นรูปธรรม ยาวนานกว่า ๑๙ ปี