“งานคือเงิน เงินคืองาน บันดาลสุข” .. เชื่อว่าคุณผู้อ่านคงคุ้นหูกับถ้อยคำอมตะนิรันดร์กาลนี้มานาน ทุกคนต่างตั้งหน้าตั้งตาศึกษาวิชาความรู้ในแขนงที่ถนัด เพื่อก้าวเข้าสู่อาชีพที่ตนเองรักและใฝ่ฝัน และเพื่อเงินดำรงชีวิต การหางานจึงเป็นกิจกรรมที่คงดำรงอยู่คู่กับมนุษย์เรื่อยมา
ทำไมต้องหางานออนไลน์?
ก่อนอื่นเรามาดูแหล่งที่มาของการจ้างงานในปี 1997 พบว่า สื่อหนังสือพิมพ์ที่ลงประกาศรับสมัครงานประสบความสำเร็จสูงถึง 28.7% ส่วนอินเทอร์เน็ต มีเพียง 2.1% เท่านั้น นั่นคือการใช้สื่อสมัยก่อนเมื่อสิบกว่าปีที่แล้ว เปรียบเทียบกับปี 2009 พบว่า 42.4% ล้วนแล้วแต่เกิดจากสื่อออนไลน์แทบทั้งสิ้น ทั้งนี้ยังไม่นับรวมการแนะนำบอกต่อจากเพื่อนสู่เพื่อน ที่ยังคงเป็นวิธีการที่สามารถหาพนักงานเข้าทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยหากเข้าไปดูในรายละเอียดในรายงานจะระบุว่า สื่อ โซเชียลมีเดีย หรือ สื่อสังคมออนไลน์ ทั้งหลายทำให้เกิดการแนะนำบอกต่อได้อย่างง่ายดาย
แล้วโซเชียลมีเดียมีความสำคัญอย่างไร
ด้วยพฤติกรรมการหางานที่เปลี่ยนไปจากออฟไลน์ สู่ออนไลน์ คนส่วนใหญ่มีโซเชียลมีเดียเป็นของตัวเอง และมีเพื่อนมากมายในเน็ตเวิร์ก ของตัวเอง ในบรรดาเพื่อนหรือองค์กรต่าง ๆ ที่เข้าร่วม อาจจะมีผู้ที่กำลังมองหาคนทำงานปะปนในนั้นด้วย ดังนั้นโซเชียลมีเดียจึงเป็นแหล่งพบปะแหล่งใหม่ระหว่างคนหางาน และ องค์กรที่ต้องการหาคน
เราจะใช้โซเชียลมีเดียชนิดใดช่วยหางานได้บ้าง
จากแผนภูมินี้ คุณจะพบว่าโซเชียลมีเดียในโลกใบนี้มีเป็นร้อย ๆ ชนิด ในหลายหมวดหมู่ และนับวันจะยิ่งเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เพื่อตอบสนองความต้องการของมนุษย์ในรูปแบบต่าง ๆ คำถามต่อไปคือ แล้วสื่อไหนดีที่จะเหมาะกับคนหางานแบบเรา ๆ ขอยกตัวอย่างโซเชียลมีเดียที่น่าสนใจและกำลังอยู่ในเทรนด์ ณ ขณะนี้
ณ วันที่ 5 มีนาคม 2554 ประชากรเฟซบุ๊ก มีทั้งสิ้นประมาณ 630,193,400 บัญชี และหากมองเฉพาะในเมืองไทยมี 8,421,780 บัญชี จัดเป็นสื่อโซเชียลมีเดียที่มีอิทธิพลและทรงพลังมากที่สุดในยุคปัจจุบัน
10 อันดับ Global โซเชียลมีเดีย ข้อมูลโดย ebizmba.com และ checkfacebook.com
และเนื่องจากเฟซบุ๊ก มีการปรับปรุงให้ผู้ใช้งานเขียนโปรไฟล์ตัวเองได้อย่างละเอียด ไม่ว่าจะเป็นการศึกษา และประวัติการทำงาน กีฬาที่ชื่นชอบ งานอดิเรกและสิ่งที่สนใจ ข้อมูลที่ใช้ในการติดต่อ หรือการเข้าร่วมกิจกรรม/กลุ่ม/องค์กร (Facebook Page) เป็นต้น ข้อมูลต่าง ๆ เหล่านี้เป็นแหล่งค้นหาชั้นดีสำหรับผู้ที่กำลังมองหาคนทำงาน
บางองค์กรได้เริ่มรับสมัครงานผ่านเฟสบุ๊ค ตัวอย่างที่พูดถึงในวงกว้าง ณ ขณะนี้ คือ กรณี คุณตัน ภาสกรนที ใช้ เฟซบุ๊กเพจเพื่อรับสมัครคนเข้าร่วมทำงาน โดยมีเงื่อนไขให้อัพโหลดวีดีโอแนะนำตัวพร้อมตอบคำถาม ซึ่งได้รับผลการตอบรับเป็นอย่างดี เห็นได้จากจำนวนคอมเมนต์และจำนวนที่กด LIKE ในแต่ละครั้งที่ประกาศ
ตัวอย่างโฆษณารับสมัครงานใน เฟสบุ๊กเพจของบริษัท ไม่ตัน ของคุณตัน ภาสกรนที ที่ได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี
LinkedIn เป็นโซเชียลมีเดียที่ใครหลายคนใช้สำหรับสร้างโปรไฟล์สำหรับหางานโดยตรง และ สร้างเครือข่ายของคนทำงานระดับ Professional Network เพื่อหวังผลทางด้านการงาน ธุรกิจ โดยขณะนี้ในประเทศไทยมียอดผู้ใช้งานราว ๆ 17,000 คน อาจจะเป็นจำนวนที่น้อย แต่จัดได้ว่าเป็นโซเชียลมีเดีย ที่มีประสิทธิภาพที่สุดในโลกของการหางาน เนื่องจากมีเครื่องมือที่ไว้ใช้อัพเดตโปรไฟล์ ประวัติการทำงานอย่างละเอียดอยู่ในรูปแบบทางการ อีกทั้งเพื่อน ๆ ในเครือข่าย ของเราส่วนใหญ่ก็เป็นคนทำงานที่คอยเขียน recommendation ให้กัน เสมือนเป็นการรับรองการทำงาน และความน่าเชื่อถือ ในส่วนของระบบค้นหาเพื่อนและโปรไฟล์ก็ค่อนข้างละเอียดมาก นอกจากนี้ยังมีบริการให้สถาบัน / องค์กรโพสต์ตำแหน่งงาน โดยคิดค่าบริการตามจำนวนการโพสต์ภายในระยะเวลาที่กำหนด เรียกได้ว่า ในต่างประเทศมีหลาย Cases Study ที่องค์กรได้พนักงานเข้าทำงาน และ คนหางานได้งานจาก LinkedIn
เมนู Jobs ใน LinkedIn แสดงตำแหน่งงานที่ต้องการรับสมัคร
เมื่อรู้อย่างนี้แล้วรีบมี LinkedIn ไว้เป็นของตัวเองด่วน คุณอาจจะบอกว่ายังไม่นิยม เพราะคนใช้น้อยอยู่ หรือว่าหน้าจอมีแต่ภาษาอังกฤษ ใช้งานยาก ไม่เห็นมีแปลภาษาไทยให้เหมือน Hi5 กับ เฟสบุ๊ก เลย แต่เชื่อเถอะว่า บางองค์กร / ตัวแทนจัดหางาน เริ่มเสาะแสวงหา Potential Candidate จาก LinkedIn แล้ว และค่อนข้างประสบผลสำเร็จมากทีเดียว
ในบรรดาโซเชียลมีเดียที่กล่าวมาทั้งหมด ยูทูปส์ เห็นจะเป็นตัวที่ใครหลายคนคุ้นเคย เพราะในยุค Web2.0 หรือยุคที่ทุกคนสามารถสร้างสรรค์และเผยแพร่ข้อมูลได้อย่างอิสระและไม่จำกัดในโลกอินเตอร์เน็ต การแชร์มัลติมีเดียอย่างวีดีโอ จึงเป็นเรื่องปกติในยุคนี้
แล้วยูทูปส์ ช่วยในการหางานได้อย่างไร บางองค์กร ได้กำหนดนโยบายในการให้ Candidate ถ่ายคลิปวีดีโอแนะนำตัว
สั้น ๆ อัพโหลดใส่ยูทูปส์ เพื่อให้พิจารณาก่อนจะมาสัมภาษณ์จริง เพื่อดูบุคลิกภาพ การสื่อสารโดยเบื้องต้น หรือในทางกลับกันผู้สมัครงานอาจมีความสามารถพิเศษ กล้าแสดงออก และทำการถ่ายวีดีโอเพื่อโพสต์ขึ้นไปจนเกิด Viral ก็เห็นอยู่มากมายหลายเคสทั้งในไทยและต่างประเทศ คนเหล่านี้มักได้งาน ได้รับโอกาสใหม่ ๆ มากมาย ดังนั้น หากคุณมีความสามารถพิเศษ อย่ารีรอที่จะถ่ายทำ ตัดต่อ และโพสต์ออกมา เพื่อแสดงศักยภาพในตัวคุณอีกในอีกมุมมองหนึ่ง
วิตเตอร์เป็นโซเชียล มีเดียที่ใช้ตัวอักษรเพียง 140 ตัวอักษรต่อการสื่อสาร 1 ครั้ง โดยคุณสามารถติดตาม (Follow) กลับทางเดียว โดยที่คนคนนั้นไม่จำเป็นต้องฟอลโล่ว์ (ติดตาม) เราอยู่ ซึ่งต่างจาก โซเชียลมีเดียประเภทอื่น ๆ ที่จะต้องมีเน็ตเวิร์กร่วมกันหรือเป็นตกลงเป็นเพื่อนกันก่อนจึงจะสามารถติดตามความเคลื่อนไหวของกันและกันได้
เรามักจะได้ยินคุ้นหูกับคำว่าทวิตเตอร์ ผ่านสื่อต่าง ๆ มากมาย ทวิตเตอร์จึงเป็นโซเชียลมีเดียที่มาแรงด้วยจำนวนผู้ใช้งานมากกว่า 106 ล้านคนทั่วโลก (ข้อมูลจาก Digital Surgeons 2010) โดยมีคำกล่าวว่า หากต้องการข้อมูลข่าวที่กระชับ ฉับไว ให้ตามจากทวิตเตอร์ แทนที่จะเปิดดูสื่อโทรทัศน์ วิทยุ หรือ สื่ออื่น ๆ
ข้อมูลทางสถิติที่สำคัญของ Twitter โดย Digital Surgeons 2010
และ เนื่องด้วยการตามไทม์ไลน์ ของบุคคลมากหน้าหลายตาทำให้เราเหมือนรู้จักใกล้ชิดสนิทสนมกับบุคคลนั้นไปโดยปริยาย ทวิตเตอร์จึงเป็นเครื่องมือที่บรรดาบริษัท/องค์กร/บริษัทจัดหางานต่าง ๆ พร้อมใจกันใช้เป็นเครื่องมือประชาสัมพันธ์ค่อนข้างประสบความสำเร็จและสามารถเข้าถึง เกิดการบอกต่อจนเกิดจำนวนผู้ติดตามที่เพิ่มขึ้น
ในยุค Location Based Service หรือหากแปลเป็นภาษาไทย เรียกว่า การบริการระบุตำแหน่งพิกัด โดยทันทีที่คุณอนุญาตให้แสดงข้อมูลสถานที่ปัจจุบันที่คุณกำลังโพสต์ข้อความ ระบบจะทำการบันทึกและเผยแพร่พิกัด แผนที่ สถานที่ที่คุณอยู่ ฟังดูอาจจะไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรเลยกับการหางาน แต่หากประยุกต์ใช้โดยการบอกพิกัดสถานที่, บริษัทที่ตนเองปฏิบัติงานอยู่ ก็เป็นอีกหนึ่งช่องทางในการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ตนเอง ว่าทำงานธุรกิจอะไร อุตสาหกรรมไหน ในทางกลับกัน องค์กร/บริษัทก็สามารถใช้ Foursquare ในการประชาสัมพันธ์ตัวเอง เพื่อบ่งบอกข้อมูลพื้นฐานทั่วไป ไม่ว่าจะเป็น ที่อยู่ หมายเลขโทรศัพท์ เว็บไซต์ รูปถ่ายที่เกี่ยวข้อง เวลาเปิดปิดทำการ เป็นต้น
แล้วเครื่องมือ ที่ไม่ใช่โซเชียลมีเดียล่ะ?
หลายคนอาจจะสงสัยว่า ยุคนี้มีคนกล่าวถึงแต่โซเชียลมีเดีย แล้ววิธีการเก่า ๆ เช่น ส่ง Resume ผ่านอีเมล การสมัครงานผ่านเว็บไซต์องค์กร การสมัครงานผ่านเว็บไซต์โฆษณาตำแหน่งงาน (Job Posting) หรือแม้แต่การเปิดดูตำแหน่งงานในหนังสือประกาศตำแหน่งงานที่วางแผงรายปักษ์ยังคงเป็นช่องทางให้ได้มาซึ่งงานที่รัก เงินเดือนที่ใช่หรือไม่ คำตอบคือ ยังคงสามารถใช้ได้ โดยแก่นแท้ที่สำคัญเหนือสิ่งอื่นใด คือ ต้องไม่ลืมในเรื่องของแสดงภาพลักษณ์ตัวตน ไม่ว่าจะเป็น การเขียน Resume ทีดี, การเขียน Cover Letter ให้ผู้รับสมัครงานเห็นแวบแรกแล้วตอบว่า ใช่เลยคนนี้!! การใช้ภาษาอังกฤษในการสื่อสารไม่ว่าจะเป็นการฟัง พูด อ่าน เขียน หรือ เทคนิคการสัมภาษณ์งานแบบมืออาชีพ เป็นต้น
มามองที่สื่อโมบายล์ แอพพลิเคชั่น กันบ้าง จากการคาดการณ์การเติบโตอย่างต่อเนื่องของ โมบายล์ อินเทอร์เน็ต ในปี ค.ศ. 2010 – 2020 บริษัทจัดหางานต่าง ๆ ก็เริ่มปรับตัว มีแอพพลิเคชั่นสำหรับประกาศตำแหน่งงาน สมัครงาน รวมทั้ง ให้ข้อมูล ความรู้ ข่าวสาร ทางด้านความก้าวหน้าในสายอาชีพ ดังนั้น หากใครใช้สมาร์ทโฟน ลองค้นหา คำว่า งาน, หางาน หรือชื่อบริษัทจัดหางานต่าง ๆ แล้วลองดาวน์โหลดมาใช้ ก็เป็นอีกหนึ่งช่องทางที่จะรับทราบตำแหน่งงานใหม่ ๆ ได้รวดเร็ว
การเติบโตอย่างต่อเนื่องของ Mobile Internet และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์พกพาประเภทต่าง ๆ
Dos & Don’ts อะไรควรทำ อะไรไม่ควรทำ
จำไว้ว่าทุกข้อความที่คุณสื่อสารในโซเชียลมีเดีย เป็นข้อมูลที่ใคร ๆ ก็สามารถสืบค้นได้เพื่อใช้เป็นข้อมูลอ้างอิงต่าง ๆ และอาจจะเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจของนายจ้างในการรับคุณเข้าทำงาน เรามาดูกันดีกว่า อะไรควรทำ อะไรไม่ควรทำ
Do s
1.เขียนประวัติโปรไฟล์ให้ดี ถูกต้อง ตรงตามความเป็นจริง
2.สร้างสรรค์ เผยแพร่ความรู้ในเรื่องที่ตนเองถนัด เพื่อแสดงให้เห็นถึงความสามารถที่โดดเด่น
3.ตกแต่งประดับประดาหน้าจอบนโซเชียลมีเดียของคุณให้แต่งต่างไม่ซ้ำใคร น่าสนใจ น่าอ่าน รวมไปถึง ใช้ภาษาไทย, ภาษาอังกฤษ หรือภาษาต่าง ๆ ให้ถูกต้อง
4.สร้างปฏิสัมพันธ์ (Interaction) กับบริษัทหรือองค์กรที่หมายปอง ทั้งนี้เพื่อสร้างแรงดึงดูดและจุดสนใจให้กับบริษัทรู้จักเรามากยิ่งขึ้น หากเป็นไปได้ให้เข้าร่วมกลุ่ม/องค์กร/Page ที่บ่งบอกกิจกรรมที่คุณถนัดและสนใจ หรือบางครั้งอาจจำเป็นต้องออกจากโลกออนไลน์มาสู่โลกออฟไลน์บ้างเพื่อสร้างConnectionให้ตัวเอง
5.ใช้ประโยชน์และข้อดีจากเครื่องมือ โซเชียลมีเดีย แต่ละประเภทให้มากที่สุด จำไว้ว่าคุณยิ่งถือครอง โซเชียลมีเดีย และเชื่อมโยงเข้าไว้ด้วยกันมากเท่าไหร่ จะเพิ่มโอกาสให้นายจ้าง หรือ บริษัทจัดหางานค้นหาข้อมูลของคุณได้มากยิ่งขึ้น ขอยกตัวอย่างกรณีเสิร์ชในกูเกิลคำว่า Goople ผลลัพธ์การค้นหา จะพบทั้ง เฟสบุ๊ก, ทวิตเตอร์, ยูทูปส์ และ บล็อกต่างๆ มากมาย
Don’t s
1. ใช้ภาษา คำพูดที่ไม่สุภาพ พูดกระทบกระเทียบแดกดัน พูดคำด่าลอย ๆ นินทาเจ้านายและเพื่อนร่วมงาน คำพูดเหล่านี้สะท้อนภาพลักษณ์ตัวตนคุณทั้งในการทำงานและชีวิตส่วนตัว
2. เผยแพร่ความลับในองค์กร หรือเปิดเผยข้อมูล รูปภาพ วีดีโอ ของผู้อื่นโดยไม่ได้อ้างแหล่งที่มา
3.เข้าร่วม เสนอข้อคิดเห็นทางด้านการเมือง หรือกลุ่มที่สุ่มเสี่ยงเป็นประเด็นทางสังคม เนื่องจากบางบริษัทฯ มองว่าเป็นเรื่องละเอียดอ่อน และไม่ต้องการให้พนักงานของตนเข้าไปมีส่วนร่วม
4.ทิ้งเบอร์โทรศัพท์ เบอร์บัตรประชาชน ที่อยู่ อีเมล พิกัดสถานที่ปัจจุบัน และข้อมูลสำคัญต่าง ๆ ไว้ในโซเชียลมีเดียทุกประเภท เพราะเป็นข้อมูลที่ทำให้ผู้ไม่ประสงค์ดีเข้าถึงตัวคุณได้ง่าย อีกประการหากผู้สนใจต้องการติดต่อคุณจริง ๆ สามารถใช้เครื่องมือต่าง ๆ ที่มีอยู่ในโซเชียลมีเดียได้
ใน 1 วัน อาจจะมี Resume, จดหมายสมัครงานไหลเข้ามาในอีเมลของผู้รับสมัครงานจำนวนมหาศาล เนื่องจาก ปัจจุบันเว็บไซต์ประกาศตำแหน่งงานต่าง ๆ ล้วนแล้วแต่ผูกระบบเข้ากับอีเมลแทบทั้งสิ้น เมื่อมีผู้สมัครงานเข้ามา ผู้รับสมัครงานก็จะได้รับอีเมลมากมายและอาจจะไม่ได้อ่านทั้งหมด แต่ถ้าคุณลองเปลี่ยนแนวใหม่ ใช้วิธีพรีเซนต์ตัวเองผ่านวีดีโอและอัพโหลดในยูทูปส์, เขียนโปรไฟล์ในเฟสบุ๊กบ่งบอกความเป็นตัวตนของคุณ เขียนโปรไฟล์ในLinkedInอย่างมืออาชีพ หรือกด LIKE เฟสบุ๊คเพจบริษัทเป้าหมายหรือ ร่วมแสดงความคิดเห็น ส่งความต้องการผ่าน Inbox, Direct Message ตามDos&Don’tsที่แนะนำไป คุณจะดูโดดเด่นเป็นจุดสนใจขึ้นมาทันตา
บทสรุปส่งท้าย จาก 2010 สู่ 2011 งานไหนยังครองใจตลาด
ทิ้งท้ายกับข้อมูลความต้องการแรงงานในสายอาชีพต่าง ๆ ในปี 2010 จัดทำโดยกลุ่มบริษัทอเด็คโก้ประเทศไทย พบว่า งานที่ครองใจสูงสุดคือ Sales มากถึง18% รองลงมาคือ Information Technology, Engineer, Admin/Secretary, Accounting ตามลำดับ ดังนั้นใครที่อยู่ในสายงานเหล่านี้ ไม่ต้องกลัวที่จะหางานไม่ได้นะคะ แต่สำหรับใครที่อยู่นอกเหนือจากสายงานที่กล่าวถึง ก็อย่าเพิ่งเสียใจไป งานและโอกาสเกิดขึ้นเป็นวัฎจักร ในระหว่างรอ อย่าปล่อยเวลาให้ผ่านเลยไป เริ่มเตรียมความพร้อมเสียแต่เนิ่น ๆ ด้วยการอัพเดต Resume และ โปรไฟล์ต่าง ๆ ใน Facebook, LinkedIn และโซเชียลมีเดียต่าง ๆ นะคะ … โชคดีได้งานที่ใฝ่ฝันทุกคน ^_^
บทความโดย : กานดา สุภาวศิน (@pakada) นักเขียนจากนิตยสาร PC-Today และ E-Business Development Manager, Adecco Group Thailand